У 2019 годзе Сусветны дзень некурэння прысвечаны, перш за ўсё, прафілактыцы анкалагічных захворванняў, бо па дадзеных Міжнароднага саюза па барацьбе з ракам (UICC) сёння 30% усіх выпадкаў смерці ад раку звязаныя з курэннем.
Ужыванне тытуню з'яўляецца самай значнай прычынай смерці, якую можна прадухіліць, і ў цяперашні час, па дадзеных САЗ, прыводзіць да смерці кожнага дзясятага дарослага чалавека ў свеце.
Курцы губляюць каля 18 гадоў патэнцыйнага жыцця, гэта з'яўляецца велізарнай сацыяльнай стратай для нашага грамадства. Тытунёвы дым выклікае і абвастрае шматлікія хваробы, дзейнічаючы практычна на ўсе органы. А прадукты тытунёвага паходжання разам з іншымі канцэрагеннымі рэчывамі - галоўная прычына ўзнікнення анкалагічных захворванняў. Курэнне правакуе развіццё 18 формаў рака ў чалавека: рак лёгкага, стрававода, гартані і паражніны рота, мачавой бурбалкі, падстраўнікавай залозы, ныркі, страўніка, малочнай залозы, шыйкі маткі і інш. Акрамя высокай рызыкі ўзнікнення розных формаў злаякасных новаўтварэнняў, працяг курэння негатыўна адбіваецца на правядзенні спецыяльнага лячэння пры ўзнікненні гэтых захворванняў. Устаноўлена, што ў пацыентаў, якія паляць, у параўнанні з тымі,якія не паляць, скарачаецца працягласць жыцця, узрастае рызыка рэцыдыву або ўзнікнення другой пухліны, зніжаецца эфектыўнасць лячэння, якасць жыцця. Спыненне курэння гарантуе зніжэнне захворвання.
Курэнне наносіць істотную шкоду здароўю курца. На жаль, далёка не ўсе разумеюць, што тытунёвы дым небяспечны не толькі для курца, але і для тых, хто знаходзіцца з ім побач. Ўсё яшчэ значная частка насельніцтва падвяргаецца пасіўнаму паленню. У паветры вакол чалавека, які паліць, змяшчаецца больш за 40 рэчываў, якія могуць датычыцца да ўзнікнення рака ў чалавека і жывёл. Асабліва пакутуюць дзеці тых бацькоў, якія паляць. Яны ў большай ступені, чым дзеці, бацькі якіх не паляць, схільныя да розных інфекцый дыхальных шляхоў, ёсць інфармацыя аб павышанай рызыцы ўзнікнення лімфомы ў такіх дзяцей. Таму асаблівая ўвага пры правядзенні акцыі будзе нададзена абмежаванню курэння ў арганізацыях грамадскага харчавання і іншых грамадскіх месцах.
Значнае ўтрыманне ў тытуні і прадуктах яго перапрацоўкі канцэрагенных рэчываў вызначае цесную сувязь курэння і развіцця анкалагічных захворванняў. Устаноўлена, што небяспека захварэць на рак значна (амаль у 30 разоў) вышэй у злосных курцоў і тых, хто рана пачаў паліць. Смяротнасць ад раку таксама ўзрастае паралельна спажыванню цыгарэт. Паказчык рызыкі, звязаны з курэннем, розны для пухлін розных лакалізацый і залежыць ад узросту на момант пачатку курэння, працягласці курэння і колькасці цыгарэт у дзень. Рызыка ўзнікнення рака паражніны рота і глоткі у тых, хто паліць, падвышаны ў 2-3 разы ў параўнанні з тымі, хто не паліць і ў 10 разоў у тых, хто паліць больш за адну пачку цыгарэт у дзень. Рызыка развіцця рака гартані і лёгкага ў курцоў вельмі высокая. Як правіла, для развіцця рака лёгкага неабходны часовай перыяд ад 10 да 30 гадоў курэння. Разам з тым, рызыка ўзнікнення рака лёгкага павялічваецца ў 3-4 разы пры паленні больш за 25 цыгарэт у дзень. Вынікі амерыканскіх даследчыкаў паказалі важную ролю ўзросту на момант пачатку курэння. Найбольшая рызыка ўзнікнення рака лёгкага адзначана ў мужчын, якія распачалі паліць да 15 гадоў. Рызыка ўзнікнення рака стрававода ў 5 разоў вышэй у тых, хто паліць у параўнанні з тымі, хто не паліць, а рызыка рака страўніка - ў 1,5 разы. Курэнне з'яўляецца адной з прычын раку падстраўнікавай залозы, і рызыка ўзнікнення рака ў тых, хто паліць, падвышана ў 2-3 разы. Выяўлена павышаная рызыка развіцця рака печані ў тых, хто паліць, асабліва ў спалучэнні з ужываннем алкаголю ці ў інфіцыраваных вірусамі гепатыту В і С. Рызыка рака мачавой бурбалкі і ныркі сярод тых, хто паліць падвышана ў 5-6 разоў. Выяўлена сувязь паміж курэннем і ракам шыйкі маткі ў жанчын, інфіцыраваных вірусам папіломы чалавека.
Неабходна ведаць і памятаць, што тыя, хто паліць наносяць істотныя страты не толькі ўласнаму здароўю, але і здароўю навакольных, робячы іх пасіўнымі курцамі. Амерыканскія і японскія навукоўцы падлічылі, што знаходжанне ў накураным памяшканні на працягу працоўнага дня для таго, хто не паліць, падвяргае яго такой жа рызыцы захворванняў, як і чалавека, які паліць па 5 цыгарэт у дзень. Вядома таксама, што жонкі актыўных курцоў паміраюць у сярэднім на 4 гады раней, чым жонкі тых, хто не паліць. Цяжарным жанчынам катэгарычна проціпаказана не толькі курэнне, але і знаходжанне ў накураным памяшканні ў сувязі з усталяванай высокай адчувальнасцю плёну да канцэрагенных і іншых хімічных уздзеянняў і з прычыны гэтага, высокай рызыкай развіцця ў дзяцей злаякасных пухлін і пачварнасцаў.
Не існуе бяспечнай цыгарэты і бяспечнага ўзроўню курэння. Адзіным найбольш эфектыўным спосабам зніжэння небяспекі для здароўя застаецца спыненне курэння.
Адмова ад курэння ў любым узросце апраўдана, паколькі:
- праз 8 гадзінаў ўзровень кіслароду ў крыві вяртаецца да нормы;
- праз 48 гадзін к чалавеку вяртаецца нюх і густ;
- праз 1 месяц становіцца лягчэй дыхаць, знікаюць стома, галаўны боль;
- праз 6 месяцаў праходзяць бранхіты, адноўляецца сардэчны рытм;
- праз 1 год удвая памяншаецца магчымасць памерці ад ішэмічнай хваробы сэрца;
- праз 5 гадоў у 2 разы скарачаецца верагоднасць захварэць на анкалагічныя захворванні.
Зрабіце правільны выбар - не паліце!